2017/12/02
همچنین محمدرضا بهشتی فرزند شهید بهشتی هم در این مراسم گفت: نکاتی که من در این مجال عرض میکنم حاصل مراوده ٤٥ساله من با مرحوم موسویاردبیلی است. ما سالها با جمعی از دوستان همراه با مرحوم عالینسب در جلسات هفتگی خدمت ایشان میرسیدیم.
او با اشاره به درسگفتار پدرش در هامبورگ آلمان درباره محیط پیدایش اسلام گفت: چنین نیست که با نوع حرکتی که پیامبر و نوع راهبری که در جامعه میکند افراد احساس کنند قدم به وادیاي گذاشتهاند که زندگی آنها به سمت یک تنگی و موانع پیش میرود. در جامعه پیامبر کسی چنین احساسی ندارد. مردم دریافتشان این است که پیامبر آنها را به سمت حیات طیبهای فرا میخواند که در آن به لحاظ فردی و اجتماعی درهایی را روی آنها میگشاید.
این استاد فلسفه تأکید کرد: بنابراین از عوامل موفقیت یک نهضت و یک جامعه این است که مردمانی که همراه این نهضت هستند هم احساسشان این باشد که این مکتب راهکارهای توانمندی را برای زندگی آنها دارد و هم احساس کنند رو به سمت گشایش و فتوح در زندگی هستند. نشانه زمانآگاهی در مرجعیت توجه به این دو نکته آخر است که عرض کردم.
او با اشاره به اینکه مرحوم اردبیلی از کسانی بود که درک خوبی از این دو مسئله داشت، گفت: اینکه نسبت به آنچه از اقتضائات و لوازم جامعه امروز ماست حساس بود، تلاش میکرد آنها را درست دریابد، هیچ صورتمسئلهای را انکار و پاک نمیکرد و مجال هماندیشی را در قبال این مسائل فراهم میكرد.
بهشتی سپس با ذکر خاطرهای یادآور شد: خاطرم هست که بعد از یکی از این جلسات هفتگی، ایشان به من گفتند شما باشید کارتان دارم. از من پرسیدند به مجلسی دعوت شدهام و قرار است در مورد اسلام و مقتضیات زمان صحبت کنم، به نظر شما چه مباحثی در این مجلس مطرح شود بهتر است. البته قبل از من با چند نفر دیگر هم صحبت کرده بودند. خود این نکته بسیار ارزشمند است چراکه معمولا ما بهخصوص آنها که خودشان را صاحب مرتبت میدانند، این اخلاق را نداریم که از دیگران مشورت بگیریم.
او گفت: مرحوم مطهری در جایی میگویند هرچه دایره زندگی فقیه گستردهتر میشود طرز نگاه او به موضوعات هم ممکن است تغییر کند و این جمله معروف که فتوای فقیه شهری برای شهر و فتوای فقیه روستایی برای روستاست که بیان میکند.
فرزند شهید بهشتی تأکید کرد: بنابراین هرچه آن افق بلندتر، باز شود و هرچه دریابیم که ما در کدام زمانه و در کدام شرایط دنیای کنونی طرح مسائل را در عرصه اسلامی انجام میدهیم، یقینا در اینکه ما جوانب بیشتری از مسئله را ببینیم و نوع طرح مسئله بسیار تأثیر خواهد گذاشت.
او با تأکید بر اینکه من احساسم این بود که مرحوم آقای موسویاردبیلی نگاه و افق دیدش افق بلندتری نسبت به دیگر فقها بود، گفت: ایشان وقتی به سراغ مسائل میرفت ظرایف زیادی را در نظر داشت. آن هم در جهان کنونی که مسائل ما بسیار پیچیده است و دیگر چنین نیست که من در حجره خودم در را ببندم و با چند طلبه بنشینم و به یک جمعبندی در عرصه فقاهت برسم.
بهشتی گفت: وقتی من از هامبورگ برگشتم و با ایشان درباره امکانهای مؤسسه ماکس پلانک که در شهر هامبورگ بود صحبت کردم، با دید باز پذیرفتند. در آنجا چون کتابهای حقوقی غالب کشورهای جهان جمعآوری شده است، انسان میفهمید که چقدر میتواند فاصله دید نسبت به مسائل وجود داشته باشد و نگاه محدود و باز به مسائل چقدر متفاوت است.
او در پایان ضمن بیان اینکه ما اگر مجال بازشدن افق را نبینیم و فقط در مقام فقاهت باشیم، ممکن است در جمعبندیها دچار مشکل شویم، گفت: تفاوتهای قابلملاحظه زیادی وجود دارد که باید به آنها بپردازیم. مرحوم اردبیلی و مرحوم آیتالله هاشمی در جلساتی که در دهه ٦٠ در شورای اقتصاد تشکیل میشد، شرکت میکردند و چون با مسائل و مشکلات از نزدیک مواجه بودند، دید بازی نسبت به آقایانی داشتند که از قم تشریف میآوردند و جزء استادان فاضل و کاملا آگاه به زمان بودند و همین مسئله «زمان آگاهی» بهعنوان یک مسئله بنیادی و تعیینکننده در فقاهت و بعد مرجعیت است که آیتالله موسویاردبیلی در این راستا امتیازات برجستهای داشتند.
منبع: روزنامه شرق