نقش همکاری در پیچیدگی اقتصاد و رقابت پذیری صادرات – صاحبه مسعودی، فرشاد مومنی

چکیده

تفاوت بین اقتصادهای توسعه‌یافته و توسعه‌نیافته فراتر از تفاوت در متغیرهای اقتصادی است. آنچه در فرآیند توسعه حائز اهمیت است، ظرفیت‌های تولید است. ظرفیت‌های تولید تنها شامل نهاده‌های کار، سرمایه و فناوری نبوده و انواع مختلفی از متغیرهای زیرساختی و نهادی را در بر می‌گیرد. ریکاردو هاسمن و سزار هیدالگو، در پاسخ به چرایی تفاوت‌های اقتصادی کشورها، شاخص پیچیدگی اقتصادی را معرفی می‌کنند که ظرفیت‌های تولیدی کشورها را با ارزیابی کالاهای صادراتی کشورها، به‌طور غیرمستقیم، ارزیابی می‌کند. در واقع، این شاخص با ارزیابی سطح دانش کالاهای صادراتی، میزان انباشت دانش در نتیجۀ تعامل و همکاری افراد در جوامع را اندازه‌گیری می‌کند. از دل چنین انباشت دانشی نوآوری‌ها خلق شده و توان رقابتی کشورها را رقم می‌زند. این مطالعه بر آن است تا به روش توصیفی-تحلیلی توان رقابت‌پذیری ایران را بررسی و متغیرهای مؤثر بر آن را مورد تحلیل قرار دهد. نتیجۀ مطالعۀ داده‌های پایگاه‌های رسمی نشان‌ می‌دهند ایران در شاخص‌های پیچیدگی اقتصادی و رقابت‌پذیری جهانی در موقعیت نامناسبی قرارد دارد. از آنجا که دستیابی به توان تولید محصولات با سطح بالای دانش مستلزم شبکه‌های ارتباطی و تجمیع دانش پراکنده در جامعه است، مرور عوامل تسهیل‌‌گر همکاری و تعامل افراد با یکدیگر نیز از وضعیت نامناسب آن‌ها در ایران حکایت دارد. از این رو، جهت نیل به ارتقای شاخص پیچیدگی اقتصادی و بهبود توان رقابت‌پذیری صادراتی ایران، آنچه در وهله اول ضروری می‌نماید، بسترسازی و فراهم آوردن ساختار مشوق و امن برای همکاری افراد در بنگاه‌های تولیدی است.

واژگان کلیدی:  رقابت‌پذیری، پیچیدگی اقتصادی، تعاون، انباشت دانش