شماره سی و سوم فصلنامه اقتصاد و جامعه « ویژه نامه اقتصاد آب در ایران» به صاحب امتیازی موسسه مطالعات دین و اقتصاد و مدیر مسئولی دکتر عباس شاکری منتشر شد

واکاوی های عمیق روش شناختی آموزه  نهاد گرایی این مساله حیاتی را مطرح کرده اند که اگر انسان ها همگی از نقص اطلاعات در رنج هستند و بنابراین همواره در معرض ارتکاب خطا در عرصه های نظر و عمل قرار دارند پس چرا کارنامه های افراد، گروهها و جوامع تا این اندازه نسبت به یکدیگر متفاوت است؟

در اینجا بدون آنکه نیازی به ورود در جزئیات بحث های بسیار عمیق متفکران والا مقام دانش اقتصاد باشد به صورت اجمالی می توان گفت که تفاوت کارنامه ها به تفاوت در بنیه یادگیری جمعی جوامع و افراد مربوط می شود این نکته صحیح است که همگان در معرض خطا قرار دارند اما تعداد آنهایی که از خطاها درس می گیرند زیاد نیست  به همین خاطر است که مساله توسعه مساله ای استثنایی و بسیار پیچیده جلوه می کند. آنهایی که ناموفق هستند عموما آنهایی هستند که قادر به یادگیری از خطاهای خود نیستند. حتی اگر در این زمینه نخواهیم به گذشته های بسیار دور بازگردیم به وضوح می توان دید که در اسناد تهیه شده توسط گروه مشاوره موریسون نادسون که مسئول تهیه اولین اسناد پشتیبان نخستین برنامه عمرانی کشور بودند و سابقه کار ایشان به قبل از سال 1327 بازمی گردد بخش قابل اعتنایی از گزارش خود را به مساله آب اختصاص داده و در آن پیش بینی می کنند که اگر شیوه موجود مدیریت منابع آب در سال 1327 ادامه پیدا کند قطعا این کشور در آینده با بحران جدی روبرو خواهد شد.
 امسال در آستانه هفتادمین سال تجربه اداره مبتنی بر برنامه کشور هستیم و از آن هشدار تا امروز نه تنها خطاهای موجود در آن زمان به شرحی که در گزارش مهندسین مشاور موریسون نادسون مطرح شده استمرار دارد بلکه طیف متنوعی از خطاهای محرز و بارها بحران آفریده و به کرات مورد تذکر کارشناسان و دلسوزان قرار گرفته به آن اضافه شده است و بر هم فزایی آن خطاها و ناتوانی در یارگیری از آنها و پیشگیری  از تکرار آنها کشورمان را در معرض یکی از خطیرترین و حادترین نمونه های تجربه های پر چالش پیشین در زمینه محدودیت منابع آب قرار داده است.
در این شماره تلاش کرده ایم که به سهم خود گوشه هایی از بسترهای معرفتی لازم برای یادگیری از مسیری که تاکنون طی کرده ایم ارائه شود. در این زمینه نشان داده ایم که برای برخورد اصولی با این مساله تا چه میزان نیازمند بازنگری های بسیار بنیادی اندیشه ای هستیم. در این بازنگری ها ابتدا باید یک افق جدید در نحوه طرح مساله آب پدیدار شود و در این مسیر باید از خود پرسید آیا می توان مساله آب را جدای از مسائل مربوط به خاک و انرژی و محیط زیست دید و انتظار برون رفت از مشکلات موجود را داشت؟
آیا برخوردهای اغراق آمیز در زمینه نسبت دادن بیش از 5/4 (چهار پنجم) مشکل به بخش کشاورزی کمکی به حل و فصل این ماجرا خواهد کرد؟ ایا این شیوه برخورد در عمل به تشدید برخورد در عمل به تشدید برخورد های غیر مسئولانه در زمینه سد سازی و توزیع جغرافیایی فاجعه ساز فعالیت های صنعتی به شدت اب بر و تبرئه مافیایی سد سازی که با به سطح  آوردن ذخیره های آبی کشور و بی اعتنا به این واقعیت که علیرغم میانگین بارش سالانه ایران که معادل یک سوم میانگین جهانی است و در عین حال میانگین تبخیر آب در ایران سه برابر میانگین جهانی است عملاً راه را برای اتلاف های فاجعه ساز اما پر سود برای مافیاها در زمینه منابع آب فراهم کرده است. آیا ما نمی دانیم که میانگین مصرف خانگی آب در ایران 4 برابر میانگین جهانی است و بنابراین حیطه های نیازمند اصلاح بسیار فراتر از اصلاحات مورد نیاز در بخش کشاورزی می باشد؟ آیا آنهایی که با انگیزه های متفاوت پیش از آنکه بستر نهادی مناسب برای بهره گیری از فناوری چاه هاای عمیق ایجاد شود با شتاب و بدون برنامه به واردات ماشین آلات حفر چاه های عمیق و نیمه عمیق اقدام کرده اند نباید خود را اصلاح کنند؟
آیا روند فزاینده وبحران ساز چاه های غیر مجاز که بدون توجه به ظرفیت منابع آب به دامن زذن به مشکلات می پردازند باید به کشاورزان نسبت داده شود؟ آیا به گونه ای که تا کنون عمل شده و به جای حل و فصل عالمانه و قاطعانه چاه های غیر مجاز حفر شده می توان امید داشت که از طریق تعریف چاه غیر مجاز صورت مساله شبهه ناک و آلوده به قساد کننده دستگاههای ذیربط و مسئول در جلوگیری از چاه های غیرمجاز رو به افزایش گرهی از بحران آب باز شود؟ این سوالات و بی شمار سوالات مشابه دیگر حکایت از ان دارد که برای حل و فصل این مساله باید بسیار شفاف تر، صادقانه تر و عمیق تر از شیوه ای که مساله آب تا کنون در کشورمان مطرح شده باید به آن پرداخته شود و تلاش حاضر منحصراً باید به عنوان یک گام بسیار کوچک در این مسیر در نظر گرفته شود.
اهمیت این موضوع تا جایی است که برآن شدیم تا مساله اقتصاد آب را به طور اختصاصی و به تفضیل مورد بررسی قرار دهیم  ، بر همین اساس فصلنامه اقتصاد و جامعه در ویژه  نامه اخیر خود در شماره 33  به تفضیل به مساله بحران آب در کشور پرداخته و در مقالات خود از نظرات اساتید و کارشناسان فعال در این حوزه بهره جسته است.
عنوان مقالات  به چاپ رسیده در این شماره به قرار زیر است:
-    نقش بخش کشاورزی در شرایط فعلی بر دریاچه ارومیه
 سید حسن کاظمی، رمضانعلی ذبیحی افروزی
-    بررسی لزوم مطالعات هیدروپلیتیک و حقوقی منابع آب های مشترک بین المللی و فرامرزی ایران
حجت میان آبادی
-    نقد و تحلیل آمار و اطلاعات منابع آب زیر زمینی: چاه های کشاورزی
محمدرضا بخشی و مجتبی پالوچ
-    تاثیر ساختار قدرت، ثروت و تکنولوژی بر مدیریت منابع آب در ایران
فرشاد مومنی، خدیجه قاصدی
-    تحلیلی بر تحولات مدیریت منابع آب و جایگاه آن در بررسی مشکلات منابع آب زیر زمینی
محمدرضا فرزانه
-    نقدی بر رویکرد بازار در مدیریت منابع آب کشاورزی
الهام باریکانی، آتوسا بختیاری
-    بررسی بحران آب در ایران
فرشاد مومنی، مهدیه سادات موسوی

علاقمندان برای تهیه ویژه نامه «بررسی اقتصاد آب در ایران» می توانند به دفتر  فصلنامه مراجعه و یا با شماره021 88905607  موسسه مطالعات دین و اقتصاد تماس حاصل نمایند.